به طورکلي چسب هاي زيستي بسيار متنوع هستند. اين چسب ها مي توانند پايه پلي استر، پلي آميد، پلي اوره، پلي يورتان، پلي سيلوکسان، آکريل و آکريلاتي داشته باشند. چسب هاي پزشکي به گروه هاي زير طبق بندي مي شوند.

• چسب هاي بافت نرم (پوست (بانداژها و چسب های زخم) و اندام های داخلی به منظور اتصال رگ هاي خوني ،بستن زخم هاي ناسور، اتصال تجهيزات به بافت)
• چسب هاي بافت سخت
• چسب هاي به کار رفته در سامانه هاي رهايش کنترل شده دارو
• چسب هاي زيست طبيعي
• از جهت بازار و مصرف کنندگان مواردی نظیر چسب ها میتوان ادعا کرد برای تمامی مراجعه کنندگان به بیمارستان کاربرد دارد.

اگر چه خصوصيات چسب ها رضايت بخش اند، بايد درجه اطمينان بالا و اثرات ناسازگاري حداقل داشته باشند. پارامتر هایی که میتوان در جهت بهبود آن ها تلاش کرد:
1. احتمال انتقال عفونت
2. بهبود خواص بالینی چسب
تا چسب عملش را براي مدت زمان تعيين شده به نحو احسن انجام دهد. براي نمونه براي گذاشتن دندان عمر چسب 50 سال تخمين زده مي شود (زمان کارکرد مناسب).
3. مورد دیگری که در چسب ها حائز اهمیت است، کاهش زمان ریکاوری و ترمیم است.
کارایی در برابر بافت زنده خواص فيزيکي چسب با شرايط سيال بدن مطابقت کند (قابليت پخش شدن و قابليت ترکردن) و تحت تأثير تغييرات زيستي، مقاومت کافي و مؤثر در کاربردهاي واقعي داشته باشد (ساختمان قوي و انعطافپذير پيوند).

چسب های زیست تخریب پذیر

در مواردی که لازم است تا بعد از انجام یک عمل موقت، و در پایان دوره التیام، چسب از بین برود. در این موارد نبایستی چسب سمی باشد و در کاربردهاي دنداني و استخواني، چسب ها بايد براي زماني طولاني سالم و بدون تجزيه و تخريب باقي بمانند.

سطح بافت پایه

خشک شدن، برطرف شدن نرمي باقيمانده در اثر برداشتن نسوج فاسد با جراحي، پاکيزگي و برداشتن چربي سطحي و مواد شيميايي، مراحل قبل از استفاده از چسب هستند و به ظرافتي خاص براي زنده نگهداشتن بافت در شرايط حياتي نياز دارند. در مجموع سه جنبه از چسبندگي زيستي شناخته شده اند:
1) چسبندگي سلول به سلول شرط لازم تشکيل ارگانيسم هاي مولتي سلولي (چندسلولي)
2) چسبندگي بين بافت هاي زنده و قسمت هاي غيرزنده يک ارگانيسم
3) چسبندگي بين يک ارگانيسم و سطوح خارجي طبيعت، يک منبع غني براي کشف و جستجوي عوامل چسبي است.

چسبندگی

در این مورد بررسی مواردی نظیر وزن مولکولي و طول زنجير، بار الکتريکي، عامل هاي آبدوست، تحرک پذيري پرداخته می شود.

ویژگی های یک چسب پزشکی
1. در اثر پليمريزاسيون حرارت توليد نکند.
2. آلرژي زا و ناقل بيماري نباشد و هيچ خصوصيت منفي نداشته باشد. به عبارت بهتر زيست سازگار باشد.
3. در فرآيند التيام زخم دخالت نکند.
4. قابل استريل شدن باشد.
5. قابل تجزيه زيستي باشد، جذب بافت شود يا از سامانه دفع شود.
6. محصولات تخريبشده آن نيز بايد زيست سازگار باشند و در بدن مشکلي به وجود نياورند.
7. کاربردش راحت و سريع باشد.
8. حداقل عمر بسته بندي آن شش ماه باشد.

ویژگی های چسب های پوستی

1. هنگام تعرق در هواي گرم، طي استحمام و فعاليت فيزيکي به خوبي به بدن بچسبد.
2. پايداري متعارفي داشته باشد.
3. تاحدي در آب محلول باشد.
4. بدون باقيماندن يا صدمه زدن به راحتي از سطح پوست جدا شود.
5. حساسيت زا نباشد.

چسب هاي سيانو آکريليت

امروزه چسب سيانوآکريلات در جراحيها خصوصاً در مواقعي که کنترل خونريزي دشوار باشد و نيز در سطوحي که مونومر ميتواند به سرعت برداشته يا بر طرف شود مانند پوست يا غشاي موکوسي به عنوان اتصال دهنده به کار ميرود. زماني که از چسب هاي بافت براي پيوندزدن بافت ها استفاده ميشود، پليمر به صورت ديوارهاي بين لبه هاي بريدگي براي جلوگيري از جداشدن زخم و نهايتاً ايجاد جوشخوردگي عمل ميکند. مداوا با سيانوآکريلات ها باعث بالارفتن حداکثر مقاومت کششي زخم در مقايسه با زخم بخيه خورده ميشود. از پودر سيانوآکريلات براي تهيه چسب هاي محافظ (مانند چسب محافظ زخم معده) استفاده ميشود. در چنين کاربردهايي در نظرگرفتن طول دوره تجزيهزيستي چسب بعد از بهبود از عوامل اساسي در طراحي آن است. يکي از مهمترين خصوصيات يک چسب زيستي تجزيه زيستي آن است زيرا کاشت طولاني فيلم پليمر ممکن است سرطان زا باشد. مواد کاشته شده به صورت طبيعي مرزي را اطراف خود به وجود ميآورند و باعث ايجاد تومور ميشوند. سيانوآکريلات هاي با اندازه مولکولي کوچکتر سريعتر از اندازه مولکولي بزرگ در آب تخريب ميشوند. علت چسبيدن دو جسم به يکديگر توسط اين ترکيب، پليمريزه شدن لايه نازکي از آن بين سطوح جسم در حضور کاتاليزور بازي (باز ضعيفي مثل ذرات آب در محيط، الکل و يا قليائيت خود جسم) است. رفتار جريان چسب، قابليت خيس کنندگي سطح پوست و چسبندگي پوششي روي پوست ناحيه فرکانس پايين به پديده هاي درازمدت و قوام چسبندگي، نيروي کندهشدن از پوست و انتقال چسب به پوست ناحيه فرکانس بالا به پديده هاي کوتاه مدت برميگردد. در استفاده از چسب هاي بافتي مهمترين مسئله اين است که توجه داشتيم اين چسب ها فقط براي کاربردهاي موضعي مناسب هستند.
به کارگيري چسب هاي سيانوآکريلات با ايجاد آئروسل مهم ترين روش توزيع چسب براي توقف خونريزي است. آئروسل نسبت 25 الي 75 درصد مونومر ايزوبوتيل -2- سيانوآکريلات و عامل فلوئوروکربن است. وقتي مخلوط به سطح جراحتديده برخورد ميکند، مونومر آن بهسرعت پليمريزه ميشود. پودر آئروسول مقدار کمي ازآغازکننده هاي داخلي فيلم پليمري را به دام مياندازد و به اين ترتيب مقداري فلوئورکربن در بدن باقي ميماند که در خون جذب و به شش ها حمل و از آنها خارج ميشود. چسب سيانوآکريلات به هرصورتي که به کار برود بايد کم مصرف شود. اين چسب به صورت کلينيکي فقط در شرايط اضطراري آن زمان که ديگر روش هاي متداول جراحي مؤثر نيستند براي نجات بيمار از مرگ استفاده ميشود. در هر حادثه اي موفقيت اتصال دو عضو قطع شده با بخيه بيشتر از سيانوآکريلات است و چسب فقط به عنوان يک همراه بخيه استفاده ميشود. چسبهاي سيانوآکريلات در مقايسه با نخ بخيه، تورم و گوشت اضافي کمتري ايجاد ميکنند. به دليل گرماي ناشي از پليمريزاسيون، سيانوآکريلات براي اتصال رگهايي با قطر يک ميليمتر و کمتر مناسب نيست.
1. مايعي بيرنگ به صورت خالص و کاملاً روان است.

2. جهت چسباندن دو جسم، حرارت لازم نيست و اين چسب ها بدون حلال هستند.

3. براي خشک شدن ضمن عمل چسباندن نيازي به کاتاليزور ندارند.

4. مقدار بسيار کمي از چسب براي چسباندن دو جسم لازم است.

5. سرعت چسباندن بالا است.

6. قابليت نگهداري نسبتاً زيادي دارد.

سيانوآکريلات ها در اکثر عملهاي جراحي به شرح زير کاربرد دارند:

1. جراحي شکمي (براي زخم بندي کبدي، طحال و خونريزي معده)

2. بيماري هاي زنان

3. جراحي فک و صورت

4. جراحي اعصاب

5. جراحي پلاستيک (براي نزديک کردن زخمهاي پوست)

6. جراحي دستگاه ادرار (براي درمان کليه ها)

7. جراحي رگ

8. جراحي قفسه سينه

9. استفاده از سيانوآکريلات ها در جراحي چشم و گوش براي بازگرداندن گيرنده هاي اصلي به حالت اوليه

10. ثابت نگهداشتن لنزهاي تماسي سخت چشم

11. چسباندن پارگي ماهيچه چشم و بازگرداندن آن به موقعيت اوليه

12. تغيير موقعيت استخوانچه هاي گوش مياني و جراحي ماستوييدي

13. توقف خونريزي از بيني

14. درمان بواسير

چالش ها

تمام تلاش مهندسان پزشکي و شيميدان ها توليد يک منومر فعال براي پليمريزه شدن سريع با شروع کننده هاي جديد يا ترکيبات جديد پليمري است که مشکلات زيست سازگاري به وجود نياورند و هدف چسبندگي را تأمين کنند.

افزایش استفاده از سیلیکون در تهیه چسب ها

در عین ایجاد چسبندگی پایدار، امکانات بیشتری در جابجایی و نحوه استفاده فراهم می کند.